PrivatePrint во краток разговор со Дарко Алексовски за изложбата Never Not in Love
Објавено на: 21.05.2019

Во ноември 2018 година, за време на еднодневната изложба на Дарко Алексовски во галеријата на Факултетот за ликовни уметности во Скопје, беа изложени седум писма создадени  на машина за пишување. Овие неадресирани и неиспратени интимни писма, полни со емоции и исповеди, беа поставени на седум столчиња и беа замислени да се читаат едно по едно преместувајќи се од столче на столче. Овој динамичен процес, кој се одвиваше со преместувањето, ја надополнуваше временската и емотивната динамика на содржината на писмата. Токму перформативноста на читањето и сценографијата беа аспектите каде се наоѓаше изложбениот карактер на овие писма. Оттука и идејата овие писма да се постават во друг простор со поинаква динамика и сценографија. Со Дарко разговаравме тоа да го направиме во студиото на PrivatePrint. Така се обликуваше изложбата Never Not in Love, на која седумте писма се врамени во 500 копии во А4 формат на една фотографија од море која Дарко ја направил во периодот кога и ги создавал писмата. 

Писмата, кои се именувани како Љубовните писма на осаменоста, Дарко со свои зборови ги објаснува како интимни обраќања, каде е поништена можноста за хронолошко лоцирање и се понудени на публиката за исчитување, со можност за влегување во еден личен свет со емоционални прашања и состојби кои е тешко да се преведат во зборови. Писмата се создадени на машина за пишување (марка UNIS tbm) и преставуваат неадресирани и неиспратени писма, но упатени до конкретни личности. Оригиналната содржина на текстовите е пишувана и коригирана во различни периоди во последните две години, во форма на дневник и забелешки, а напишани се на машина во 2018 год. Додека пак амбиенталната инсталација составена од многубројните копии на морскиот пејзаж, кои ги покриваат ѕидовите на галеријата, е именувана како Бранови. 

Изложбата е замислена да го внесе читателот/гледачот во еден визуелен наратив. Неговото присуство во просторот, додека ги чита писмата или ја набљудува раздвижената инсталација Бранови, станува дел од тоа визуелно искуство. 

Во овој краток разговор со Дарко, тој ги објаснува своите мотиви, начини и размисли да ги создаде овие дела. 

Зошто писма и што содржат? 

Писмото, како веќе застарен начин на комуникација, е избрано поради неколку причини. Првата и најочигледна е материјалноста на самиот предмет (наспроти ефемерноста на секојдневната комуникација). Друга причина е перформативноста при читање на писмото, односно специфичноста на условите и времетраењето кои се потребни за читање. Основата на овие дела е единственоста и неповторливоста на секој текст испишан на машина за пишување, сите грешки и корекции од самиот текст прават визуелен материјал кој е речиси невозможно да се ископира.

Текстот во писмата нема улога на чисто ликовно-формален елемент, не служи како симбол, туку е текст кој треба да се прочита. Сите текстови се интимни обраќања кон конкретни личности, односно транскрипција на емоции и чувства, еротска и платонска љубов, но и на состојби како осаменост и збунетост, кои вистинските или замислените врски понекогаш ги носат со себе. Овие дела се колку обраќање, толку и производ на еден долг процес на лична интроспекција, во кој, преку прашања и одговори, освен што откриваат чувства спрема одредени личности, тие ги откриваат и состојбите во кои сум бил додека траеле овие чувства.

Зошто розова боја?

Розовата боја во оваа серија има двојно значење: истовремено е филтерот низ кој јас одлучувам да ги гледам текстовите, но и асоцијација на нешто органско, како слоеви одделени од некој организам, односно како некакво соголување. Делата остануваат во некоја мала, стандардна, интимна димензија на писмо, со цел публиката да се доведе во позиција на оние до кого писмата се адресирани. Во оваа смисла доста важна е и перформативната и партиципативната димензија на читањето, односно дека делото се воспирема преку непосредно отворање и исчитување на писмото, а во спротивно, неговата содржина останува скриена и непозната.

Од тука и во формална смисла делата се обликувани со розови бои и тонови (боја што по дефиниција се поврзува со феминизирање на предмети и појави) и машина за пишување (појава што во дискурзивното поимање на професии, најчесто се врзува со жени). Дихотомијата маскулинистичко/феминистичко, преку знаковните и симболичките аспекти во делата, воспоставува релација, како во самите дела, така и во односот со публиката.

Зошто фотографија од море?

Писмо во кое се изразува љубов е доста чест мотив во златното доба на холандското сликарство од 17-ти век. Во овој период, љубовта исто така се споредувала со море, и различни прикази од море (мирно, бурно итн.) служеле како означувачи на одредена љубовна врска. Поради неможноста гледачот да ја прочита содржината на писмото, сликарите честопати во сликите поставувале елементи со морски мотиви, како наративни показатели преку кои посредно се „исчитува“ содржината на писмото. 

Во таа смисла, фотографијата во оваа поставка е искористена како наративен елемент, кој истовремено реферира на содржината на самите писма уште пред да се прочитаат, но и на холандското сликарство, овојпат преведена во една специфична визуелна интервенција.