Објавено на: 31.08.2022 г.

Разговор направен во март 2022 во рамки на програмата PrivatePrint Meets и дополнет во август 2022 година преку електронска комуникација. Владимир Здравески (р. 1996 година во Прилеп) зборува за својата млада уметничка практика, темите за микро и макро стварноста со коишто се занимава, за различните медиуми во коишто се изразува, како и за нашата соработка на изложбата (de)structural во рамки на PrivatePrint VR Studio 2022.

Твоите први самостојни изложби („Микроманипулации“ во Прилеп и „In-between“ во Скопје, 2020 година) ја произнесуваат темата  за микро наспрема макросветот како централна. Следствено и делата третираат органски визуелни форми. Од кога почна да работиш со овие теми?

Уште од факултет, почнав со некое првично истражување на неврони, особено на тоа како изгледаат невроните кај луѓе со одредени психички болести. Имаше една слика на неврон на здрав човек и на човек што има шизофренија. И ме заинтригира разликата и како се градат несекојдневни поврзувања во нив, некои нетипични конекции. Ова ми отвори прашања од типот на тоа каде и зошто баш се случиле тие поврзувања. И од тука почна сè. Почнав да сликам и најмногу бев привлечен од самите слики, од самиот цртеж. И понатаму продолжив да експериментирам, да правам асоцијации, да наликува на некој нервен систем, па на некој микросистем.

Потоа, почна да се оддалечуваш од оваа првична слика?

Да, и да навлегувам подлабоко. И мислев дека ќе дојдам до нешто поедноставно, но излезе да е уште посложено. 

И во тој момент почнав да ги работам релациите меѓу микро и макросветот. Всушност, почнав да излегувам од директните референци на нервниот систем и да работам по пат на асоцијации, за да видам до што тоа ќе ме доведе.

Поаѓаш од темата на нервниот систем и психичките состојби, дали ти е цел гледачот да ги препознае тие слики, нивната позадина?

Па, не. Тоа беше само како чиста сензација, како тригер, за тоа што навистина се случува во нас. Заинтересирани сме за многу работи што се случуваат околу нас, но не сме се запрашале чекај, што е тоа што се случува во нас. Нешто многу поголемо, многу побитно се случува. Целта ми е да избегам од каква било лесна асоцијација на нештото. Бидејќи јас се инспирирам од нешто што е постоечко и ако идејата ми била да го претставам тоа постоечко, поинаку ќе го претставев, со фотографија или со самиот запис. 

Како се одвива твојот творечки процес?

Суштински најмногу се инспирирам од природата. Од системите кои ги има во природата. За да има еден систем треба да има органи, а за да функционира целиот систем секој орган треба да си ја врши својата функција. И тука се кријат точните одговори за многу прашања што си ги поставуваме од кој било карактер: духовен, политички, културен. Што ако еден орган замислиме дека е некоја институција? И едново го ставиме да биде срце другово желудник и сега ги замениме, тоа не може. Никогаш не може срцето да биде желудник и обратно. Така што секој орган се остварува во својата функција. И тоа е пишан код во сите нас и во самата природа.

Ретко се приврзувам кон медиумот или материјалите. И ретко се случува да исценирам дело. Сметам дека уметникот е само канал преку којшто тече и се создава. За мене е тројство, мора да има некаков универзум, а ти си каналот и секако имаш удел во тоа правилно да го канализираш. 

Сакаш да кажеш дека уметникот нема рационална и свесна улога во процесот на создавање?

Се стреми. Но не сум сигурен дали секогаш доаѓа кон целта. Не знам дали секогаш го остварува тоа кон што цели или некогаш доаѓа до нешто уште подобро што не ни можел да го замисли. 

Сметам дека самиот момент додека уметникот создава, тој може да рационализира до одреден степен, до степенот на материјалниот дел, да одлучи дали гестот треба да биде поостар помек или контролиран или не контролиран, дали свесно одлучува да биде сина боја и слично. 

Би рекол дека е контролиран, но дека е рационален тоа е малку грубо. Не мислам дека може да биде само рационален процес, ако е само рационално, може да го пренасочиме кон некоја наука.

Кои се твоите референци, дали читаш нешто додека создаваш?

Повеќе гледам. Реално ме инспирира научна фантастика. Како и документарци за природа. Секојдневни ситуации што се случуваат надвор од наше знаење во универзумот, за едно растение како расте. Фасцинантни ми се тие работи. 

Во какви сè формати и со какви материјали и медиуми работиш?

Медиумот ми е предизвик, да најдам начин да се изразам во тој медиум, а често ми е предизвик и поради условите во кои се наоѓам. На пример, доколку имам услови и некој поголем простор и самиот простор би ми дозволил да се занимавам со некои помегаломански големи проекти. Претходно живеев во многу помал простор, па и форматите ми варираа во однос на просторот. Се префрлив на мобилниот телефон. Со промени директно на телефонот или во Фотошоп... И си отворам нови предизвици.

Дигиталниот медиум, особено, дава многу можности на некои материјално и физички неизводливи ситуации. Како тридимензионалните форми во простор, текстура или материјал со бои кои се тешко изводливи, токму така како што ги замислуваме.

Со нас работеше во рамки на нашата програма за виртуелни изложби VR Studio 2022. Па во овој контекст, како работата во нашиот виртуелен простор се вклопува во твојата досегашна уметничка работа? Дали, преку изложбата (de)structural, можеш да го споредиш искуството со работа во виртуелен и во реален простор?

Виртуелниот простор беше дополнителен предизвик за мене. Иако претходно сум експериментирал со дигитални медиуми, овој пат искуството беше поразлично. Самиот факт што знаев дека делото не е физички присутно и опипливо за време на процесот на создавање е дијаметрално спротивно од мојата секојдневна практика. Во овој случај, не само што мојата задача беше како да го проектирам делото вон физичкиот простор, туку и во каков однос би било тоа со самиот виртуелен восприемач, што навистина е несекојдневна практика како создавач во реален физички простор. 

Идејата на VR Studio е тоа да биде соработнички проект. Изложбата се создава помеѓу уметникот, дизајнерот, кураторот, а делата не постојат надвор од виртуелниот простор. Како гледаш на овие можности на несекојдневна соработка?

Оваа соработка на овој, би го нарекол, уметнички „триаголник“ во овој случај се покажа навистина успешна. Доколку тој триаголник е „калибриран“, проектот  би бил со сигурност успешен. Што се однесува до непостоењето на делото во физичкиот простор, сметам дека не е клучна алка во процесот на комуникација помеѓу делото и восприемачот, особено во оваа дигитална доба која е веќе дел од секојдневниот живот. Напротив, овозможува дури полесен начин на „транспорт“ на делото од една до друга точка во светот во својата оригинална форма.

Како понатаму ја развиваш таа твоја главна тема за релациите меѓу микро и макросветот? На што работиш во моментов?

Моментално сум во период каде што сакам да ги направам сите можни варијации на оваа тема. Баш во овој период и сликам и работам дигитално, ги мешам. Се случува да работам на три дела истовремено. Работам едно дело со коноп, во меѓувреме сликам на платно, ми иде идеја за дигитално... Сепак, побитен дел ми е процесот на создавањето на нештата.

Работам на различни нешта, истражувам, скицирам, експериментирам. Гледам до каде можам да ја однесам таа тема, за релациите меѓу микро и макросветот, но исто така многу ми е битно да не отидам во визуелен конформизам што е честа појава кај визуелните уметници.

Фотографиите од делата се отстапени од уметникот.
--
PrivatePrintMeets е серија средби со млади уметници од С. Македонија и е дел од проектните активности на PrivatePrint финансирани од програмата Prince Claus Network Partnership.
VR Studio 2022 е кофинансирано од Министерството за култура на Северна Македонија и е овозможено преку активностите во серијата средби PrivatePrint Meets, финансирана преку Prince Claus Network Partnership Programme.