Објавено на 20.11.2022 г.

Разговорот е направен во пролетта 2022 во рамки на програмата PrivatePrint Meets и дополнет во ноември 2022 година преку електронска комуникација. Филип Ивановски-Пепе (р. 1993 година во Скопје) ги споделува своите гледишта за својата млада уметничка практика, за современата уметност, материјалот на работа, како и за општествените предизвици што за него се поттик за барање решение. Тој зборува и за искуството во создавањето на изложбата „Страв од височина“ во рамки на PrivatePrint VR Studio 2022. 

Си дипломирал скулптура на Факултетот за ликовни уметности, од твоето портфолио гледаме дека имаш дела во различни медиуми. Кои се твоите главни медиуми на израз?

Дипломирав скулптура, но никогаш не сум сакал класична скулптура, портрет. Повеќе работам инсталации и објекти. 

Твојата работа вклучува дела во коишто го истражуваш и манипулираш со материјалот, а еден од главните материјали со коишто работиш е искористеното пластично шише. Кажи ни повеќе за оваа идеја, како се развиваше? 

Тоа ја има во себе идејата за екологија. Имав собрано илјадници пластични шишиња. Уште бев студент кога почнав да пробувам со некои форми од шишињата. На почетокот барав евтин материјал. Никогаш не сум сакал да купувам нов материјал; зошто да купувам и да произведувам уште ѓубре? Секогаш има нешто што може да се искористи. Првично ме привлече зелената боја. Асоцира на трева, на природа. И тоа ми се допадна, дека нешто што личи на природно, е артифициелно. Сакав универзална површина, поле, текстура, на кое може да пласирам повеќе теми.

Кога почнав да експериментирам со овој материјал, резултатот не ми изгледаше доволно зрело тогаш. Сечев квадрати, па почнав линии да сечам. Сакав да ги доведам да заземат некаков облик. Делуваа недовршено, така сирови, само испреплетени. Фалеше нешто, но не знаев што. Сакав некако да ја нарушам линеарноста. Му зборував за ова на Шумковски кај него во студиото и видов дека има бренер. Му го позајмив и кога првпат ги запалив пластиките кога ја доби формата знаев дека е тоа - тоа.  

Твоите дела генерално се поврзуваат со темите на екологијата, конзумеризмот... работиш со современи и актуелни теми (како на пример, пандемијата). Што те интересира од тематски аспект?

Уште одамна, сфатив дека за мене нема поента да се занимавам со теми од минатото, а мислам дека и општо современата уметност нема потреба да се занимава со минатото. Секогаш сум го прикажувал тоа што е моментално, темите одговараат на секојдневието. Ако во моментот се случува некоја револуција, делото треба да ја содржи. Мислам дека има потреба кога сме на пример во тек на пандемија, според мене мора да дадеш дел од тоа што се случува сега. На пример делото „Смајли“, беше дел од изложба што се одложи две години [изложба „Гоблени“, ФЛУ-Скопје, 2020], па бев дури и загрижен дека темите за веќе застарени, затоа го додадов тоа дело, сакав да дадам нешто од денес. 

А кој е твојот методот на работа, каков е твојот истражувачки процес? 

Не истражувам теми, наоѓам некоја тема или технолошко откритие и се обидувам да го прикажам на поинаков начин. Почнувам од некоја идеја, нешто што сум прочитал, помислил, што било, и сакам да е забавно за работење, процесот да е интересен, да сум ангажирано вклучен. 

Сум заклучил дека делото на еден автор треба да има карактер, а тој карактер треба да е близок на неговиот карактер. Зборувам за препознатливост. Пак да има нешто индивидуално. Затоа гледам во делата да ја искористам мојата особина на сарказам, со малку понеобична смисла за хумор. Исто така, сакам делата да бидат интересни - впечатливи. Игриви. Не практикувам директно да пренесам некоја порака. Сакам да имаат порака на почетокот, но оставам простор за метафоричност. Да поставува прашања. Да предизвикува разговор, дебата.

Дали имаш проекти коишто си ги замислил но не си имал можност да ги реализираш?

Во денот по пет ми текнуваат. Сакам големи, монументални проекти. Бидејќи се впечатливи. Некако ми здосадува изложба, галерија. Размислувам повеќе за дела коишто не е задолжително да бидат во галерија. И тие отвораат можности за поголеми димензии. Сè што може да замисли човекот може и да направи, бидејќи може. Не верувам во не може или во нешто нереално. Тоа е мојот став кон животот. Не сакам да се ограничувам. 

Следниот концепт со којшто работам, последно нешто што ми е интересно е метаверсот. Правам еден аватар што е од некој метаверс или е некаков хибрид. И тој аватар ќе го прошетам низ Скопје и ќе го фотографирам и снимам како прави секојдневни работи, чека ред во банка, пие пиво во парк, оди во кино, театар. И низ игра да посочам на некои други тематики. Фактички самата скулптура не е делото, туку е алатка за создавање на делото, а самата по себе е дело. Тука некаде работам околу овие теми.

Како твојата работа се поврзува со технологијата, какво место има технологијата во современата уметност?

Многу ме интересира технологија. Не затоа што сум нешто многу по технологијата, но во моментов во светот таа прави најмногу револуции.

Уметноста и технологијата секогаш оделе една со друга. И тргнувајќи од тоа дека делото треба да биде дете на современието, да биде во тек, мора да соработуваш со технологијата. Човекот може да биде несовршен, намерно или ненамерно, ама роботот не може. И размислувам на тоа кои вредности ќе се почитуваат. Можеби за 300 години луѓето ќе бидат презаситени од тие монитори дигитални дела, можеби ќе сакаат да отидат на некое место да видат како порано тоа се правело. Би било интересно доколку уметноста тогаш би била ретро, би ги задржала старите практики. Сепак, мислам дека ќе остане да покажува што може човекот да направи, наспрема некое роботче...

Со нас работеше во рамки на нашата програма за виртуелни изложби VR Studio 2022. Па во овој контекст, како работата во нашиот виртуелен простор и на изложбата „Страв од височина“ се вклопува во твојата досегашна работа? 

Најголем дел од мојата досегашна работа се сведува на современи практики и содржини. Со оглед на тоа, работата на изложба во вашиот виртуелен простор, дефинитивно е во полза на мојата тенденција за создавање дела кои се во тек со современите технологии и различните форми на креирање и презентирање на одреден концепт.

Идејата на VR Studio е тоа да биде соработнички проект. Изложбата се создава помеѓу уметникот, дизајнерот, кураторот, а делата не постојат надвор од виртуелниот простор. Како гледаш на овие можности на несекојдневна соработка? 

Работата на дела кои постојат во виртуелниот простор ја гледам како можност за отстранување на  пречки во имагинацијата и изведбата на одредена идеја. Можност за една поинаква соработка каде што преку размена на идеи и предлози се постигнува еден поинаков креативен производ.

Дел си од нашата уметничка сцена, како гледаш на неа и како гледаш на предизвиците што општеството ги поставува, особено во културата и уметноста?

Не ги гледам ограничувањата во нашето општество. Од една страна, кога се среќаваме со општествени и политички препреки, може да е предизвик, од друга страна е навистина фрустрирачки. Некогаш е демотивирачки. Никој не е тотално позитивен цело време. Но добро е да се има во главата некоја игра или некоја реченица која ќе си ја повторувам. 

На пример, „I don’t want to be a product of my environment. I want my environment to be a product of me“ („Не сакам да сум производ на мојата околина, сакам мојата околина да е производ од мене“), од филмот The Departed од Мартин Скорсезе [што стои како испис на ѕид во неговото студио].

Има луѓе се плашат, бегаат од проблеми, јас ги обожавам проблемите. Проблемот е пречка, но и тема за идејно решение. Предизвик. 

Фотографиите од делата се отстапени од уметникот.
--
PrivatePrintMeets е серија средби со млади уметници од С. Македонија и е дел од проектните активности на PrivatePrint финансирани од програмата Prince Claus Network Partnership.
VR Studio 2022 е кофинансирано од Министерството за култура на Северна Македонија и е овозможено преку активностите во серијата средби PrivatePrint Meets, финансирана преку Prince Claus Network Partnership Programme.